Dokładnie 12 września 2023 r. Parlament Europejski przyjął nową dyrektywę w sprawie kredytów konsumenckich znaną jako CCD II. Nowy dokument ma zagwarantować sprawne funkcjonowanie rynków kredytowych przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów w całej Unii Europejskiej. Jaki wpływ będzie miała na polski sektor bankowy? O naszych przewidywaniach piszemy poniżej.
To jak dyrektywa przełoży się na realia polskiego sektora bankowego zależy od ustawy lokalnej, dostosowującej jej zapisy do polskiego prawa. Już teraz możemy jednak przewidywać, co się stanie na podstawie oryginalnego dokumentu.
Po pierwsze, dyrektywa wprowadza szeroki wachlarz zmian dotyczący kredytu konsumenckiego w zakresie katalogu usług kwalifikowalnych jako kredyt konsumencki oraz zwiększa obowiązki informacyjne i przedkontraktowe. Po drugie, wdraża rozwiązanie, które ma na celu zapewnienie potencjalnym kredytobiorcom przez kredytodawcę usług doradczych w zakresie zarządzania długiem w przypadku wydania negatywnej oceny zdolności kredytowej lub opóźnień w spłacie kredytu.
W związku z zapisami wspomnianymi powyżej przewidujemy, że dyrektywa CCD II uwypukli jeszcze mocniej aspekt wsparcia klienta i asysty w całym procesie udzielenia i obsługi kredytu konsumenckiego, a także edukacji klienta w czasie trwania relacji z bankiem. Będzie to spowodowane brzmieniem dyrektywy, według którego reklama kredytów powinna zawsze zawierać jasne i widoczne ostrzeżenie, że pożyczanie pieniędzy kosztuje.
Wejście takich zapisów w życie na pewno wpłynie pozytywnie na świadomość klientów, a edukacja finansowa uzupełniona o eksperckie usługi doradcze pomoże zapobiegać nadmiernemu zadłużeniu. Widzimy tutaj szansę do kolejnych działań edukacyjnych w kierunku rozumienia kosztów kredytów i podejmowania racjonalnych decyzji.
Dzięki zmianom zapoczątkowanym przez dyrektywę CCD II banki szerzej niż do tej pory będą aktywnie wspierać klienta nie tylko w wyborze najlepszego produktu, ale będą również rekomendować dalsze usługi w zakresie oddłużania czy zarządzania kredytami posiadanymi przez klienta, w szczególności w przypadkach powtarzających się opóźnień w spłacie zobowiązania. Jest to spowodowane m.in. zapisem, według którego kredytodawcy będą mieli obowiązek zapewnienia potencjalnym kredytobiorcom usług doradczych w zakresie zadłużenia w przypadku wydania negatywnej oceny zdolności kredytowej lub regularnych opóźnień w spłacie.
Naszym zdaniem będzie to kolejnym krokiem do zwiększania świadomości i edukacji konsumentów. Według zapisów dyrektywy CCD II bank powinien wskazać konsumentowi narzędzia, z których powinien skorzystać np. kontakt z daną instytucją, która wytłumaczy mu jak rozwiązać jego sytuację związaną z zadłużeniem. Tkwi w tym duży potencjał do rozwoju sektora edukacyjnego poza samymi bankami. W związku z tym mogą rozwinąć się ciekawe rozwiązania np. fintechowe, które będą wspierać klientów w zarządzaniu swoimi zadłużeniami czy zdolnością kredytową.
Ciekawym i ważnym wątkiem, który wprowadza dyrektywa jest dodanie do zakresu kredytu konsumenckiego produktów poniżej 200 euro. Objęcie ich ustawą o kredycie konsumenckim może poprawić także edukację konsumentów, którzy często postrzegają płatności odroczone jako formę płatności, a nie formę kredytu. Z tego powodu procesy dotyczące takich kredytów mają też szansę na największe zmiany w związku z dyrektywą CCD II, ponieważ w przypadku kredytów ratalnych czy gotówkowych część przepisów wprowadzanych przez Parlament Europejski funkcjonowało już wcześniej.
Interesującym elementem będzie również ingerencja człowieka w proces kredytowy, a co za tym idzie częściowe „odwrócenie” od automatyzacji. Według dyrektywy konsument będzie mógł zażądać oceny swojego wniosku przez pracownika banku. W ten sposób komisja chce zapewnić, żeby to nie AI decydowała o prawie klienta do zakupu danej rzeczy, ale żeby to był proces bardziej ludzki.
Dyrektywa będzie wyzwaniem również pod względem konieczności szybkiego wprowadzenia zmian w procesach i produktach, co wiąże się z nakładami inwestycyjnymi ze strony banków i sektora. Krótkoterminowo może to oznaczać np. że zamiast dalej rozwijać rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, banki będą musiały skupić się na wprowadzeniu zmian zapoczątkowanych przez CCD II.
Ogólne przepisy, które wprowadza dyrektywa są naszym zdaniem pozytywne i idą w dobrym kierunku, zwłaszcza pod kątem edukacji konsumentów. Czekamy na ustawę lokalną i jesteśmy ciekawi, jak będzie wyglądać polski sektor bankowy po wdrożeniu zmian zapoczątkowanych przez dyrektywę CCD II.
